اختلال حسی یا پریشانی رفتاری کاردرمانی کودکان

اختلال حسی  یا  پریشانی رفتاری : کدام صحیح است؟

در هنگام کار با کودکان مبتلا به اختلال حسی و خانواده های آنها، یکی از سوالاتی که همواره مطرح می شود این است که آیا رفتار کودک جزو  اختلال حسی  طبقه میشود یا پریشانی رفتاری؟ در اغلب موارد، تشخیص تفاوت بین این دو شرایط دشوار است، و لذا باید کارهای مختلفی را برای پی بردن به این موضوع انجام داد. تشخیص اينکه اختلال حسی، اتفاق افتاده دشوار است زيرا آستانه هاي حسي کودکان روز به روز تغییر می کند. بنابراین گاهی اوقات این سوال پیش می آید که  ایا حساسیت باعث بروز رفتار خاصی می شود یا اینگونه رفتارها جزو رفتارهای نرمال یک کودک هستند. در ذیل به مواردی اشاره شده که به شما در تشخیص این مفاهیم کمک خواهند کرد.

رفتارهای اختلال حسی  و یا بدخلقی، شبیه به هم به نظر می آیند

مشکل اساسی تشخیص اینکه یک رفتار ناشی از اختلال حسی  است یا پریشانی رفتاری، ریشه در این امر دارد که رفتارهای کودک در هر دو مورد، معمولا یکسان هستند.

رفتارهایی که در حین اختلال حسی  و پریشانی رفتاری مشاهده می شوند ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• جیغ زدن
• ضربه زدن
• لگد زدن
• صدا زدن اسم
• پنهان شدن یا طفره رفتن
•  و گریه کردن

با این حال، در اغلب موارد تفاوت بین اختلال حسی  و پریشانی رفتاری، می تواند از طریق اتفاقاتی که قبل از بروز علائم روی داده اند تشخیص داده شود.

 پریشانی رفتاری

پریشانی رفتاری،  معمولا رفتاری است که کودک در پاسخ به عدم دریافت انچه که می خواسته و یا هدفی که می خواست بدان دست یابد بروز می کند. در این موارد، رفتارها معمولا یک مخاطب خاص دارند و ممکن است زمانی که کودک به هدف خود رسید ، این رفتارها نیز فروکش کنند. همین توضیحات ممکن است راهی برای تست مرزهای این مفهوم با اختلال حسی  باشند.

پریشانی رفتاری معمولا می تواند با یاداوری عواقب رفتار، یادآوری قوانین، خارج شدن از ان وضعیت خاص و یا پرت کردن حواس کودک ناراحت، برطرف شود. علاوه بر این، کودکان پس از پریشانی رفتاری، معمولا از لحاظ احساسی تخلیه نشده و می توانند به راحتی به حالت عادی خود بازگردند. این امر دقیقا بر خلاف زمانی است که اختلال حسی  اتفاق می افتد.

اختلال حسی  

اختلال حسی  معمولا ناشی از فشار بیش از حد احساسی بوده و در واکنش به احساسات ناخوشایند ناشی از فشارهای احساسی شدید بروز می کنند.

هنگامی که اختلال حسی  اتفاق می افتد، کودک قادر به کنترل واکنش ها، رفتارها یا احساسات خود نیست. علاوه بر این، حتی زمانی که والدین و یا مربیان سعی می کنند تا حواس کودک را  پرت کنند، باز هم کودک آرام نخواهد شد و حتی زمانی که به هدف خود می رسد و آن چیزی را که می خواهد به دست می آورد باز هم آرام نمی شود.

اختلال حسی  ممکن است بدون وجود هیچگونه عامل برانگیزنده ای بروز کند، و یا ممکن است کودک این رفتار را در پاسخ به رویدادی که از نظر والدین کاملا عادی و پیش پا افتاده است از خود نشان دهد.
نکته مهم اصلی این است که رفتار کودک در اختلال حسی، هیچ ربطی به نیازها، خواسته ها و یا اهدافش ندارد.

در صورت اختلال حسی، داشتن مجموعه ای از استراتژی های مناسب می تواند تا حد زیادی به کنترل اوضاع، کاهش فشار احساسی، واکنش های خطرناک و احساسات بد کمک کند
  رفتار کودک در اختلال حسی  
• واکنش به یک رویداد، احساس یا فشار احساسی
•   دستیابی به خواسته ها، نیاز، یا هدف خاصی ، مد نظر کودک نیست
• حتی بدون وجود مخاطب خاص کودک به رفتار خود ادامه می دهد

کودک ممکن است بعد از انجام این رفتار احساس خجالت یا شرمساری کند - معمولا این امر در کودکان بزرگتر قابل مشاهده است.

اینگونه رفتار ممکن است در خانه، در جامعه یا در کلاس درس بروز کنند. در اینجا استراتژی های لازم برای کنترل رفتار اختلال حسی  ذکر شده اند

چه چیزی می تواند منجر به بروز اختلال حسی  شود؟

گاهی اوقات ما می توانیم شروع رفتار اختلال حسی  را تشخیص دهیم، و گاهی اوقات نیز این اتفاق به صورت ناگهانی می افتد. این به خصوص در مورد کودکانی که کمی بزرگ تر هستند و درک می کنند که چه رفتاری قابل قبول است و چه رفتاری نیست، بیشتر صدق می کند. به همین دلیل بعضی از والدین گزارش می دهند که فرزندانشان در مدرسه بسیار خوب است و ناگهان در خانه، رفتارش تغییر می کند.

بعضی از مواردی که ممکن است باعث بروز رفتارهای اختلال حسی  شوند عبارتند از:

• خستگی یا گرسنگی بیش از حد
 •بیماری یا ناتوانی –آلرژی ای که می تواند باعث ایجاد مشکلات عمومی شود. این نوع آلرژی ممکن است شامل آلرژی یا حساسیت غذایی باشد.
• انتظار طولانی برای رفتن به مدرسه، کمپ، یا محیط بازی
• تغییر روال عادی زندگی – به عنوان مثال افزایش روزهای تعطیل مدرسه، یا به مسافرت رفتن به همراه والدین. اساسا، چیزهایی که خارج از روال روزانه کودک باشند ممکن است منجر به ایراد فشار  احساسی و خستگی بیش از حد شوند.

ممکن است چند ساعت یا چند روز قبل از اینکه اختلال حسی  اتفاق بیفتد، عوامل تحریک کننده زیادی روی داده باشند. بنابراین می تواند اینطور به نظر برسد که هیچ عامل برانگیزنده ای برای بروز اختلال حسی وجود نداشته است اما اگر به چند روز قبل از بروز این رفتار دقت کنید، معمولا یک محرک را خواهید یافت

فرقی نمی کند که رفتار کودک ناشی از بدخلقی باشد یا اختلال حسی، هر چه که باشد اینگونه رفتارها  باید به سرعت تشخیص داده شوند زیرا این  رفتار باعث شکل گیری ارتباط بین کودکان و بزرگسالان خواهد شد. بنابراین درک تفاوت بین این دو مفهوم می تواند منجر به شناخت عوامل و الگوها، اجرای استراتژی های پیشگیری و بهبود عاطفی رفتار کودک شود.