در کاردرمانی، انواع مختلفی از ارزیابی‌ها وجود دارد که به متخصصان کمک می‌کند تا نیازها، توانایی‌ها و چالش‌های فردی را شناسایی کنند. این ارزیابی‌ها می‌توانند به صورت استاندارد یا غیررسمی انجام شوند و به طور خاص برای هر نوع اختلال یا نیاز طراحی شده‌اند. در زیر به برخی از انواع ارزیابی‌های کاردرمانی اشاره می‌شود:
1. ارزیابی‌های استاندارد
این ارزیابی‌ها شامل ابزارها و مقیاس‌های استاندارد شده هستند که به منظور اندازه‌گیری عملکرد در حوزه‌های خاص طراحی شده‌اند. برخی از این ابزارها عبارتند از:
مقیاس‌های حرکتی: مانند مقیاس حرکتی برونگرای وینلند (Vineland Social Maturity Scale).
مقیاس‌های حسی: مانند مقیاس حس‌گرایی پسران (Sensory Profile).
مقیاس‌های شناختی: مانند آزمون‌های هوش و توانایی‌های شناختی (مثل WISC).
2. ارزیابی‌های غیررسمی
این ارزیابی‌ها شامل مشاهدات و پرسشنامه‌هایی هستند که به صورت غیررسمی برای جمع‌آوری اطلاعات از فرد و محیط‌های مختلف استفاده می‌شوند. این شامل:
مشاهده مستقیم: مشاهده رفتار فرد در محیط‌های طبیعی مانند خانه یا مدرسه.
پرسشنامه‌های والدین و معلمان: برای جمع‌آوری اطلاعات درباره رفتار و عملکرد فرد در محیط‌های مختلف.
3. ارزیابی‌های عملکردی
این ارزیابی‌ها به بررسی توانایی فرد در انجام فعالیت‌های روزمره و وظایف خاص می‌پردازند. برخی از این ارزیابی‌ها شامل:
آزمون‌های فعالیت‌های روزمره: ارزیابی توانایی فرد در انجام کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و بهداشت شخصی.
آزمون‌های حرکتی عملکردی: مانند آزمون‌های مربوط به مهارت‌های حرکتی بزرگ و ظریف.
4. ارزیابی‌های حسی
این ارزیابی‌ها به بررسی نحوه پردازش حسی فرد و پاسخ به محرک‌های حسی مختلف می‌پردازند. ابزارهای متداول شامل:
مقیاس‌های پردازش حسی: مانند مقیاس‌های حساسیت حسی (Sensory Processing Measure).
5. ارزیابی‌های اجتماعی و ارتباطی
این ارزیابی‌ها به بررسی مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی فرد می‌پردازند. ابزارها شامل:
مقیاس‌های اجتماعی: مانند مقیاس‌های ارزیابی مهارت‌های اجتماعی (Social Skills Inventory).
آزمون‌های ارتباطی: مانند آزمون‌های گفتاری و ارتباطی.
6. ارزیابی‌های شناختی و یادگیری
این ارزیابی‌ها به بررسی توانایی‌های شناختی و یادگیری فرد می‌پردازند. ابزارهای متداول شامل:
آزمون‌های شناختی: مانند آزمون‌های هوش و یادگیری (مثل WISC یا Stanford-Binet).
7. ارزیابی‌های روانی-اجتماعی
این ارزیابی‌ها به بررسی عوامل روانی و اجتماعی که بر عملکرد فرد تأثیر می‌گذارند، می‌پردازند. این شامل مصاحبه‌های بالینی و پرسشنامه‌های روانی است.
نتیجه‌گیری
انتخاب نوع ارزیابی بستگی به نیازها و شرایط خاص فرد دارد. کاردرمانگران با استفاده از ترکیبی از این ارزیابی‌ها می‌توانند تصویر جامع‌تری از توانایی‌ها و چالش‌های فرد به دست آورند و برنامه‌های درمانی مؤثری طراحی کنند.
تستهای کاردرمانی برای کودکان ابزارهای مهمی هستند که به کاردرمانگران کمک می‌کنند تا توانایی‌ها، نیازها و چالش‌های کودکان را ارزیابی کنند. این تست‌ها می‌توانند به شناسایی مشکلات حرکتی، ادراکی، اجتماعی و عاطفی کودکان کمک کنند. در ادامه، به چند نوع از تستهای رایج کاردرمانی برای کودکان اشاره می‌کنم:
1. تستهای ارزیابی حرکتی
TIMP (Test of Infant Motor Performance): این تست برای ارزیابی حرکات نوزادان و شیرخواران طراحی شده است و توانایی‌های حرکتی آن‌ها را در سنین ۳۸ تا ۴۵ هفته ارزیابی می‌کند.
BOT-2 (Bruininks-Oseretsky Test of Motor Proficiency): این تست برای ارزیابی مهارت‌های حرکتی بزرگ و کوچک در کودکان ۴ تا ۲۱ سال طراحی شده است.
2. تستهای ادراکی و شناختی
Peabody Developmental Motor Scales (PDMS-2): این تست به ارزیابی مهارت‌های حرکتی در کودکان ۰ تا ۵ سال کمک می‌کند و شامل ارزیابی حرکات درشت و ریز است.
Beery-Buktenica Developmental Test of Visual-Motor Integration: این تست برای ارزیابی هماهنگی بین بینایی و حرکات دستی طراحی شده است.
3. تستهای اجتماعی و عاطفی
Social Skills Improvement System (SSIS): این تست به ارزیابی مهارت‌های اجتماعی و رفتارهای عاطفی در کودکان کمک می‌کند.
Behavior Assessment System for Children (BASC): این تست برای شناسایی مشکلات رفتاری و عاطفی در کودکان و نوجوانان طراحی شده است.
4. تستهای ارزیابی توانایی‌های اجرایی
NEPSY-II: تستی برای ارزیابی توانایی‌های اجرایی و شناختی در کودکان است و در سنین ۳ تا ۱۶ سال استفاده می‌شود.
Executive Function Performance Test (EFPT): این تست به ارزیابی توانایی‌های اجرایی کودکان در انجام فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند.
5. تستهای خاص برای اختلالات خاص
Sensory Integration and Praxis Tests (SIPT): این تست برای ارزیابی ادغام حسی و مهارت‌های حرکتی در کودکان با اختلالات حسی استفاده می‌شود.
Autism Diagnostic Observation Schedule (ADOS): این تست برای شناسایی نشانه‌های اوتیسم در کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود.
تستهای کاردرمانی ابزارهای حیاتی در فرآیند تشخیص و درمان مشکلات کودکان هستند. انتخاب تست مناسب بستگی به سن کودک، نوع مشکل و اهداف درمانی دارد. کاردرمانگران باید با دقت این تست‌ها را انتخاب و اجرا کنند تا به بهترین نتایج درمانی دست یابند.