اختلال پردازش حسی چیست؟
اختلال پردازش حسی که به آن یکپارچه سازی حسی نیز گفته می شود، یک اختلال نورولوژیکی و عصبی است که در آن اطلاعات حسی که فرد درک می کند، منجر به واکنش های غیر عادی می شود پردازش حسی به روشی اشاره دارد که سیستم عصبی پیام ها را از حواس دریافت کرده و آن ها را به واکنش تبدیل می کند. برای آن هایی که اختلال پردازش حسی دارند اطلاعات حسی وارد مغز می شوند، اما در پاسخ های مناسب سازمان دهی نمی شوند. بر خلاف افرادی که مشکل شنوایی دارند، افراد مبتلا به اختلال پردازش حسی اطلاعات حسی را شناسایی می کنند، با این حال واکنش های حسی آن ها در این زمینه متفاوت است.
کلینیک کاردرمانی آریان، بهترین مرکز درمانی، تحقیقاتی و آموزشی برای کودکان و بزرگسالان با اختلال پردازش حسی است، که با بهترین روش های درمان اقدام به درمان افراد با اختلال حسی می کند.
عوامل موثر در ایجاد اختلال حسی از نظر کاردرمانی
- استرس مادران در طول دوران بارداری
- مصرف مواد مخدر و یا الکل
- مطالعات همچنین نشان دهنده تأثیر احتمالی ژنتیک بر روی اختلال است.
آیا اختلال پردازش حسی یک اختلال مستقل از اختلالات ذهنی دیگر است؟
اختلالات حسی مانند دیگر اختلالات مانند کم توجهی/بیش فعالی همراه با اختلالات ذهنی دیگر می توانند رخ دهند، یا اینکه اختلالات حسی می توانند به تنهایی در یک فرد بروز کنند. گروه‌های تحقیقاتی جداگانه، در مناطق مختلف آمریکا، گزارش داده‌اند که بسیاری از افراد مبتلا به علائم اختلالات حسی اختلالات دیگری ندارند. یعنی اینکه اختلالات حسی به عنوان یک تشخیص جداگانه هم اکنون در مجامع پزشکی در حال بررسی بیشتر است.
علائم اختلالات حسی در کاردرمانی
- عدم مشارکت در فعالیت‌های روزمره زندگی
- کاهش علائم حسی
- کاهش تعداد فعالیت‌ها، عدم لذت از فعالیت‌ها
- بیش حسی
- کم حسی
- عدم تحمل بافت لباس و مارک لباس
- عدم تحمل شستشو در حمام به خصوص عدم تحمل ریختن آب توسط دوش بر سر
- عدم تحمل لمس شدن و بغل شدن از سوی دیگران درکودک
- الگوی نامنظم و بی کیفیت خواب در کودکان و نوزادان یا بزرگسالان
- محدودیت غذایی در کودکان
- عدم تحمل بو ها
- ساییدن دندان ها به همدیگر
- ضربه زدن به صورت یک الگوی عادتی به دیگران به زمین یا بدتر از همه به خود
- آسیب رساندن به اعضای بدن خود
- عدم تحمل محیط های خیلی شلوغ و هم همه
- کاهش تمرکز با دیدن تصاویر رنگی رنگی و انیمیشنی
- انجام کارهای کلیشه ای و تکراری
- و ...
یک رابطه مستقیم بین اختلالات حسی، مشکلات اجتماعی – احساسی و نقص در کیفیت زندگی وجود دارد. به عنوان مثال:
- افزایش علائم اضطراب
- کاهش حس سرزندگی
- کاهش عملکرد اجتماعی
- کاهش سلامت عمومی
- افزایش درد بدنی
از نظر کاردرمانی چه علائم فیزیولوژیکی اختلالات حسی، آن را از دیگر اختلالات متمایز می‌کند؟
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که کودکان با اختلالات حسی نسبت به محرک های حسی در مقایسه با کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم و اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی نسبت به محرک‌های حسی و نیز میزان کندتر شدن میزان فعالیت ها بیشتر واکنش نشان می‌دهند و دارای سطوح بالاتری از برانگیختگی و واکنش‌پذیری به محرک های حسی هستند.
علاوه بر این، بزرگسالان با اختلالات حسی، مشکلات اجتماعی - احساسی و نقص در کیفیت زندگی را نشان می‌دهند. به عنوان مثال: افزایش علائم اضطراب، کاهش حس سرزندگی، کاهش عملکرد اجتماعی، کاهش سلامت عمومی و افزایش درد بدنی
روش های درمان در کلینیک کاردرمانی آریان
کاردرمانی آریان و کاردرمانگران از طرح‌های درمانی مداخله‌ای که به نام مدل ستاره استفاده می کنند. این مدل شامل عناصر زیر است :
- مدل فشرده
- ۳ تا ۵ بار در هفته )برای یک مجموعه، نسبتاً کوتاه (
- ۲۰ تا ۴۰ جلسه کاردرمانی برای تنظیم برانگیختگی روابط و و یکپارچگی حسی و تمرکز
تنظیم جلسات مداخلات حسی مبتنی بر ارزیابی ها، معاینات و پر شدن پرسشنامه های مربوط به والدین است.
هدف کلی درمان اختلالات حسی در کلینیک کاردرمانی آریان
- افزایش میزان شادی در زندگی
- لذت بردن از زندگی از طریق انجام دادن فعالیت‌های حسی و حرکتی
- افزایش مشارکت اجتماعی
- افزایش اعتماد به نفس
- افزایش استقلال فرد مراجعه کننده
- آماده شدن فرد مراجعه کننده برای شرکت هر چه بهتر در مداخلات گفتاردرمانی و روانشناسی و یا آموزشی در مدرسه
هدف از کاردرمانی حسی در مرکز کاردرمانی آریان
به طور کلی هدف کاردرمانی آریان از انجام برنامه جامعه کاردرمانی حسی و مداخلات ویژه حسی، کاهش اختلالات و علائم حسی هست که مانعی برای فرآیند یادگیری مستقیم و غیرمستقیم در فرد مراجعه کننده می باشد. در واقع کاردرمانی آریان معتقد است که اختلالات حسی اگر باقی بمانند در هر مرحله از رشد کودک که باشد، می تواند باعث کندی، شکل نگرفتن و اختلال در فرآیند یادگیری در کودک باشد. در واقع یکی از دلایلی که می بینیم پس از حضور متعدد کودک در جلسات متعدد آموزشی بدون بررسی پیشینه حسی و الگوی حسی فرد، هنوز او نمی تواند پیشرفت در خور انتظاری از خود بروز دهد، همین مساله عدم اعتقاد فرد ارزیاب به رویکرد و مداخلات حسی است. چرا که در بدو ورود این مساله بسیار پیش پا افتاده و غیر قابل باور نشان می دهد و اغلب پس از طی دوره های متعدد آموزشی هست که مراجعان به کاردرمانی حسی روی می آورند.
البته باید بگوییم که در همه بیماران هم رویکرد حسی نمی تواند چاره کار باشد بلکه بررسی و ارزیابی های دوره ای و دقیق و مبتنی بر مدارک علمی معتبر می تواند بهترین روش را برای کاردرمانی و به طور کلی توانبخشی برای کودک به ما نشان دهد. تأثیر گذاشتن بر روابط فردی و نیز تعامل خانوادگی در امور عادی و اجتماعی است. هدف بلند مدت کلینیک کاردرمانی آریان انجام فعالیت‌های مبتنی بر درمان اختلالات حسی، در تئوری یکپارچگی حسی، در افزایش توجه و بهبود عملکرد در کودکان با اختلالات روانی و حرکتی و ذهنی است.
خدمات کاردرمانی حسی در مرکز کاردرمانی آریان
چشایی و دهانی:
- سس های داغ
- مکیدن آب نبات های سفت
- نوشیدن مایعات غلیظ
- با نی نوشیدن
حس عمقی:
- مینی ترامپولین
- Woggler
- بلند کردن اشیاء سنگین
- هل دادن اشیاء به سمت بالا
- تمرینات کششی
- فرغون
- از میله ها آویزان شدن و رو به جلو رفتن
- جاروبرقی
- گردگیری
- با جاروی دستی جارو کردن
- شستن و تمیز کردن پنجره ها
- برف روبی
- استفاده از چنگک
- کود دادن به باغچه
- کندن علف های هرز باغچه
- پارو زدن
- پرتاب اشیاء روی بالش های نرم
- خردکردن اشیاء
- انداختن پتو های سنگین روی کودک
- پیچیدن کودک داخل پتو
- بغل کردن و محکم بوسیدن کودک
- پوشیدن لباس های کشباف
- استرچ ها و ماساژ های مخصوص حس عمقی