کاردرمانی رژیم حسی
1. کاردرمانی نقايص كنترل وضعيتي
2. درمان مشكلات پراكسي در کاردرمانی
3. درمان مشكلات ايده سازي
4. درمان مشكلات برنامه ريزي حركتي
5. درمان مشكلات ترتيب گذاري طرح ريزي شده ي عمل
6. رژیم حسی در کاردرمانی چیست؟
7. اما چگونه یک رژیم حسی کاردرمانی بخصوص برای کودک خود تعیین نمایید؟
کاردرمانی نقايص كنترل وضعيتي
مداخلات براي تقويت پاسخ هاي وضعيتي با فراهم كردن حس هاي تشديد يافته عمقي و تعادلي جاسازي شده درون زمينه فعاليت هايي كه مكانيسم هاي پوسچرال را به چالش مي كشد، انجام مي شود. متخصص کاردرمانی با وادار كردن كودك به درگير شدن در فعاليتي در وضعيت دمر و كار كردن برخلاف جاذبه كه حركات خطي را فراهم مي كند و تاپ خوردن در تاپ گلايدري در حالت دمركه Extension كل بدن را ايجاد مي كند، Postural Extension مشخص مي شود. در کاردرمانی Postural Flexion پاسخي است به فعاليت هاي مقاومتي برخلاف جاذبه به ويژه آن هايي كه نيازمند خم شدن سر و پيچيدن كل بدن به دور وسيله درماني مانند تاپ بولستر. ثبات پوسچرال و تون عضلاني هنگامي تسهيل مي شوند كه اين پاسخ هاي خلاف جاذبه رشد يابند. با درونداد تعادلي زاويه اي كه در طي فعالت هايي با سطحي بي ثبات كه در آن فرصت هايي براي رسيدن و شيف وزن در سطح اتكاي بدن وجود دارد، واكنش هاي تعادلي و تحرك پوسچرال Postural mobility تسهيل مي شوند. مانند هنگامي كه يك تاپ گلايدري را بازي مي كند.
درمان مشكلات پراكسي در کاردرمانی
درمان مشكلات ايده سازي
در ديدگاه كاردرمانگران مداخلات براي مشكلات ايده سازي بيشتر به سويي شناختي مي رود. كمك به كودك براي برچسب گذاري اعمال، شناخت خواص اشياء، ربط دادن تجارب قبلي با فعالت هاي حال حاضر، سئوال كردن يا فراهم آوردن اشاراتي براي تسهيل توانايي كودك براي توليد ايده اي جديد.
درمان مشكلات برنامه ريزي حركتي
در ديدگاه كاردرمانگران مداخلات براي اين مشكلات شامل فراهم آوردن حس هاي تعادلي و عمقي در زمينه فعاليت هايي كه نيازمند پاسخ هاي هماهنگ دو طرفه بدني فوقاني يا تحتاني هستند، مانند كشيدن طناب يا تاپ خوردن. فعاليت هايي كه در دامنه هاي طولاني از ساده به پيچيده معرفي شوند، feedback to feed forward dependent tasks، حركات قرينه به تناوبي، بهترين هستند.
درمان مشكلات ترتيب گذاري طرح ريزي شده ي عمل
در ديدگاه كاردرمانگران مداخلات براي اين مشكلات شامل فراهم آوردن دروندادهاي تعادلي و عمقي و فرصت هايي براي درگير شدن در فعاليت هاي درجه بندي شده كه مطالبات فزآينده فضايي و تمپورال (زماني) دارند. تقاضاهاي feedback و feedforward با سختي فعاليت همراهي مي كند، با فعاليت هاي feedback كه آسانتر است (مانندثابت ايستادن و پرتاب دارت به هدف) و فعاليت هاي feed forward كه عموماً سخت تر است (مانند تاپ خوردن در تراپز و پرتاب دارت به هدف). همچنين گستره و سرعت حركات كودك و هدف با پيچيدگي فعاليت ارتباط دارند. فعاليت هاي آسان آن هايي هستند كه هم كودك و هم هدف ثابت هستند و فعاليت هاي سخت تر آن هايي هستند كه هم هدف و هم كودك سريع حركت مي كنند. يك فعاليت فضايي ممكن است با ميزان سرعت و گستردگي حركات كودك درجه بندي شود. مطالبات تمپورال ممكن است با افزايش سرعت در زمان حركت هدف يا توسط وادار كردن كودك به حركت سريعتر، درجه بندي شود. اگر توجه داشته باشید، گاه در طي يك فعاليت درماني داريم روي چندين جنبه كار مي كنيم. حتي اگر نسبت به آنها ناآگاه باشيم. در واقع همپوشاني هاي زيادي وجو دارد كه به ماهيت فرآيند يكپارچگي حسي بر مي گردد.
رژیم حسی در کاردرمانی چیست؟
رژیم حسی به اصلاح و تنظیم سیستم عصبی در افراد با اختلالات یکپارچگی حسی می پردازد. ممکن است توجه کرده باشید که کودکان اوتیسم یا جزو گروه های پرسنسیتیویتی، نسبت به محرک های حسی مختلف هستند. این اختلال معمولاً در افراد اوتیسم اتفاق می افتد، اما ممکن است در افراد غیر اوتیسم نیز مشاهده شود. کاردرمانی برای اصلاح این اختلال بی نهایت مفید است، اما مسئله این است که درمان های کاردرمانی گران می باشد و نیازمند چندین هفته درمان و یا چندین ماه یا حتی سال است. شما علاوه بر کاردرمانی می توانید از رژیم حسی در طول روز در منزل برای کودک اوتیسم منفعت زیادی ببرید و آن را به والدین آموزش دهید.
رژیم حسی مجموعه ای از تجربیات فردی حسی- حرکتی است که در طول روز برای فرد استفاده می شود، تا کودک را در سطح خاصی از هوشیاری نگه دارد. این غذاهای حسی مقادیر صحیحی از نیازهای حسی فرد را قبل از اینکه تحریک شود یا رفتارهای نامناسب و ناخواسته از خود نشان دهد، برای او فراهم می کند. بعضی از فعالیت ها کودک را آرام می کند و بعضی دیگر به او انرژی می بخشد و تحریک کننده است. هر فعالیت روی هر کودکی اثرات خاص خود را دارد.
اما چگونه یک رژیم حسی کاردرمانی بخصوص برای کودک خود تعیین نمایید؟
برای رژیم از کتاب های «برنامه هشیاری برای تنظیم خود» همراه با کتاب «کودک ناهمگام» و کتاب «خیلی بلند، خیلی نورانی، خیلی سریع، خیلی محکم» می توانید استفاده کنید برای کمک به این کودکان تا نیازهای حسی شان را درک کنند و شما را برای برنامه ریزی فعالیتی مناسب برای خودشان یاری نمایند. این کتاب ها کاملاً ضروری و لازم هستند تا برنامه های خانه ی کودک را با آن ها بتوانید کاملاً تنظیم کنید و توسعه دهید. این کتاب ها فهرستی از فعالیت های مختلف هستند که شما را برای رژیم حسی در خانه کمک می نمایند. شما بسیاری از این فعالیت ها را کمک کننده خواهید دانست و می توانید با این فعالیت ها تجربیات بخصوصی را برای کودک اوتیسم مشخص نمایید.
ورزشها :
- فوتبال
- بسکت بال
- رقص
- اسب سواری
تمرینات :
- ترید میل
- گرفتن توپ در هوا
- پیاده روی
- دویدن
- قدم زدن
- دوچرخه سواری
مهارتهای حرکتی ظریف :
- لگو
- پازل های چوبی
- نوشتن یکسره کلمات ( در زبان انگلیسی و یا خوشنویسی در فارسی )
- رنگ آمیزی
- نقاشی
حس لمس :
- حمام گرم
- شستن ماشین
- نقاشی با گچ
- پابرهنه راه رفتن
- نوازش کردن حیوانات
- نوازش پارچه های مخصوص تهیه شده از پوست حیوانات
- پیچیدن کودک داخل پتو یا قنداق کردن محکم او
- بازی با کودکان دیگر
بینایی :
- سازماندهی فضایی
شنوایی :
- برنامه های تربیت شنیداری
- زمزمه کردن یک آواز
- گفتن کلمات هم قافیه یا شعر ساختن
- شنیدن صداهای معمولی
- جلسات بهداشت ( سلامت ) شنیداری
بویایی :
- رایحه درمانی با روغن های ضروری و لازم برای این کودکان
وستیبولار :
- توپ CP
- BOSU
- پریدن با طناب
- سرسره ها
- لی لی کردن
- تاب خوردن
- تاب خوردن با تایر
- معلق بودن در فضا
- از پله ها بالا و پایین رفتن
- صندلی گهواره ای
- عبور از موانع
- Woggler
چشایی و دهانی :
- سس های داغ
- مکیدن آب نبات های سفت
- نوشیدن مایعات غلیظ
- با نی نوشیدن
حس عمقی :
- مینی ترامپولین
- Woggler
- بلند کردن اشیاء سنگین
- هل دادن اشیاء به سمت بالا
- تمرینات کششی
- فرغون
- از میله ها آویزان شدن و رو به جلو رفتن
- جاروبرقی
- گردگیری
- با جاروی دستی جارو کردن
- شستن و تمیز کردن پنجره ها
- برف روبی
- استفاده از چنگک
- کود دادن به باغچه
- کندن علفهای هرز باغچه
- پارو زدن
- پرتاب اشیاء روی بالش های نرم
- خردکردن اشیاء
- انداختن پتو های سنگین روی کودک
- پیچیدن کودک داخل پتو
- بغل کردن و محکم بوسیدن کودک
- پوشیدن لباسهای کشباف
این فعالیتهای حسی بسیار شبیه نیازهای حسی است که او نیاز دارد تا در طول زمان برایش فراهم کنید . اگر چه امیدواریم شدت و بسامد آنها در طول زمان کاهش یابد .
بیشتر این فعالیتها شامل کارهای روزمره و عادی زندگی افراد است . خب ، این فعالیتها بسیار برای یکپارچگی حسی مفید و کننده هستند . شاید ، این یکی از علت هایی است که خداوند به ما " کار " را داد تا آن را انجام داده و دچار مشکلی نشویم! علاوه بر این کار نظم و مسئولیت پذیری و پاسخگویی را نیز به عنوان یک جایزه به فرد آموزش می دهد .
فقدان بازی های هشیار کننده برای گردش خارج از منزل ، داخل کلاس درس و در هنگام مطالعه برای این افراد وحشت آور است ، پس خانه را بدون آنها ترک نکنید .اما ، اغلب اوقات این افراد به بازی های حسی پرسروصدا نیز احتیاج دارند . هر کودکی زمانهای بیکاری زیادی دارد که با کاهش هوشیاری و دوره هایی از inputهای حسی کوچک آمیخته است .