اختلال ناهماهنگی حرکتی و کاردرمانی
اختلال نارسایی حرکتی :
- آیا تا به حال دیده ایید کودکی در مدرسه به خاطر دست و پا چلفتی بودن مورد تمسخر قرار بگیرد درحالی که هوش بسیار بالایی دارد؟
- آیا تا به حال دیده ایید که کودکی تمام زمان آموزش درداخل مدرسه را فقط برای تایید شدن از طرف دیگران ،اختصاص دهد ؟
- آیا تا به حال کودکی را دیده ایید که در منزل و اتاق شخصی اش همه سوالات و پرسش هها و مسايل بسیار دشوار از درس خودرا حل کند اما به محض قرار گیری در مدرسه همه را فراموش کند؟
- آیا ازاینکه دایما باید روی حرکات و رفتارهای کودک خود نظارت داشته باشید خسته نشده اید؟
- آیا نگران کودکی نیستید که تمام زمان خود را صرف برآوردن انتظارات دیگران میکند؟
- آیا کلماتی مثل شلخته ،ناهماهنگ با کلاس،بی نظم،حواس پرت و بی برنامه برایتان آشناست؟
-
بله همه موارد بالا مربوط به اختلال نارسایی حرکتی می باشد که اغلب بدان دیس پراکسیا اطلاق می شود. اسامی دیگر این اختلال بدکارکردی یکپارچگی حسی،بدکارکردی درک حرکتی و یا بدکارکردی مغزی خفیف می باشد.دربسیاری از متون اختلال هماهنگی رشدی را هم رده این اختلال دیس پراکسیا میدانند .به هرحالت کودکانی که مبتلا به دیسپراکسیا یا نارسایی حرکتی میشوند ،چون کودکان به ظاهرا سالمی هستند معمولا انتظارات فراوانی ازآنها از جانب مدرسه،جامعه و حتی خانواده وجود خواهد داشت و این اغاز بروز انواعی از اختلالات اظطرابی و استرسی درکودک و منزوی شدن او خواهد بود.
انواعی از همین دسته کودکان که تقریبا ۱۵-۳۰ درصد جامعه مدرسه ای را شامل میشوند،در ابتدا فقط به خاطر اضطرابشان به روانشاسان مراجعه میکنند و روانشناسان هم بیشتر از جنبه های شناختی و رفتاری این مساله را بررسی میکنند.درحالی که ریشه اصلی جای دیگر است.نارسایی حرکتی.
بله نارسایی حرکتی ریشه اصلی اختلالات کودک است به طوری که کودک درحال تلاش برای چیزی است که دیگران از وی انتظار دارند ولی چون او محدودیت در هماهنگی حرکات و برنامه ریزی آنها دارد،نمیتواند انها را برآورده کندوچون نمیتواند مورد عتاب و طعنه و سرزنش گروه همسالان و معلمین و جامعه خود قرار میگیرند.اوضاع اصلا خوب نیست---متاسفانه با توجه به بررسی های انجام شده در صورت رها شدن اینگونه کودکان و عدم توجه به ریشه اصلی مشکلات او ،درآینده نزدیک مشکلات زیادی را درمدرسه و جامعه ودانشگاه خواهد داشت.این مساله تا جایی هست که کانتل در سال ۱۹۹۴ اظهار داشته که مشکلات دردرک حرکات میتواند زمینه ساز مشکلات تحصیلی در آینده کودک شود.
باتلر ویژگی های فردی که دچار نارسایی حرکتی هست را بیان نموده است.کسی که در سازمان دهی و برنامه ریزی فعالیتهای روزمره زندگی خودش مشکل دارد.دایما ترتیب وقایع را فراموش میکند.انجام فعالیت های بدنی در زنگ تربیت بدنی برای وی مشکل است.در حوزه زبانی در به یاد آوری گذشته ،حال وآینده دچار مشکل است.یکی دیگر از مشکلات وی نوشتن است.بله کند نویسی وبزرگ نویسی و بد خطی فقط یک خطای دوران کودکی نیست و این میتواند درصورتی که درکنار سایر علایم باشد به عنوان نارسایی حرکتی شناخته شود.
بسیاری از اختلالات زبانی که زیرمجموعه نارسایی حرکتی هستند امکان دارد قبل از سن ورود کودک به مدرسه شناسایی شوند و با مراجعه کودک به گفتاردرمانی مساله حل شود.اما شاید تیم ارزیابی کننده و یا والدین اهمیت هماهنگی مهارت های حرکتی وتسلط بر انها را نشناسند تا اینکه کودک به مدرسه برود.در آنهنگام هم باز ممکن است کسی متوجه این مساله نشود-چراکه به راحتی و با ارجاع به مرکز کاردرمانی و ویزیت توسط کاردرمانگر متخصص حیطه حرکتی و حسی مساله میتواند به میزان زیادی بهبود یابد.
در مطالعه ریپلی ۲۰۰۱ مواردی که بیشتر از بین این کودکان گزارش شد اورده شده است.
۹۰ درصد این کودکان دشواری در پرتاب توپ داشته اند
۶۸ درصد دشواری در دوچرخه سواری و مهارت های تعادلی داشته اند
۵۰ درصد مشکل در بدست گرفتن اشیا
۶۱ درصد اشکال در لی لی کردن،۵۲ درصد مشکل درپریدن،۵۵ درصد دشواری دردویدن و ۵۰ درصد دشواری درگفتارداشته اند.همانطوری که میبینید ،ارجاع به هنگام بحث بسیار مهمی در این زمینه به حساب می اید.اختلالات ذکر شده چنین نیستند که با گذر سن و رشد کودک برطرف شوند بلکه با افزایش تقاضای محیط از کودک آن اختلالات خود را بیشتر نمایش می دهند.درواقع اکثر کودکانی که در بزرگسالی دچار نوعی از اشکال در مهارت های اجتماعی و دوست یابی میشوند کاندید بررسی تاریخچه کودکی ازنظر ابتلا به نارسایی حرکتی و یا نوعی دیگر از دسته بندی های اختلال ویژه یادگیری هستند.دراین میان کاردرمانی میتواند گزینه اول ارجاع برای بهبودی نارسایی حرکتی و یا اختلال هماهنگی حرکتی باشند چراکه متخصصان این رشته در دانشگاه واحدهایی نظیر،آناتومی،فیزیولوژی پزشکی ، روانپزشکی کودک،استخوان شناسی،حرکت درمانی،عصب شناسی حرکتی،نوروآناتومی وروانشناسی کودک را گذرانده اند و با انواع ارزیابی های دقیق در این زمینه آشنایی کافی دارند.
تالیف :
مجید نعیمی
متخصص کاردرمانی کودکان