مفهوم هندلینگ و نقش آن در کاردرمانی کودکان با فلج مغزی

فلج مغزى ،    یک اصطلاح کلی است که گروهی از ضایعات مزمنی که کنترل حرکتی فرد را مختل می کنند، شامل می شود. اختلال حرکتی ناشی از این ضایعه در سالهای اولیه زندگی ظاهر می شود و معمولاً با گذشت زمان بدتر نمی شود.این بیماري در اثر آسیب به مراکز کنترل حرکتی درمغز در حال رشد ایجاد مى شود که در نتیجه ، این مناطق قادر به کنترل حرکتی و وضعیت بدنی  فرد نمی باشند . این اختلال در جنین درحال رشد یا مغز نوزاد اتفاق می افتد و یکى از شایعترین دلایل ناتوانى در کودکان به شمار مى آید که میتواند در دوران بارداري، حین تولد نوزاد یا بعد از تولد، تا سن 3 سالگی رخ دهد .

شیوع فلج مغزی درایران 06/2 درهر هزار تولد زنده و در کشورهاى دیگر مانند سوئد، چین و آمریکا حدود 2 در هر هزار تولد زنده گزارش شده است که میزان آن در دو دهۀ گذشته در کشورهاى غربى ثابت بوده است فلج مغزى باعث محدودیت حرکتىً همراه با اختلالات حسى،درکى، می شود که اختلال حرکتی عموما شناختى، ارتباطى، رفتارى، تشنج و مشکلات اسکلتى-عضلانى است.

خدمات کاردرمانی  بیشتر بر الگوهاي طبیعی حرکتی و مداخلات محیطى که کودك در آن قراردارد تاکید میکند. یکی از مهمترین این خدمات در حیطۀ توانبخشى ، توسط کاردرمانگران است. مطالعات نشان داده است که برنامه هاى آموزشى هندلینگ کاردرمانى، باعث افزایش سطح آگاهى مراقبان ، ارتقاى کیفیت زندگى و کاهش میزان استرس ، کاهش دردهاى عضلانى-اسکلتى  و بهبود عملکرد حرکتى ُدُرشت و ظریف کودکان فلج مغزى مى شود.

امروزه هندلینگ ازدیدگاه متخصصان سلامت،معانى متفاوتى دارد و تعاریف و تفسیرهاى متعددى در مورد مفهوم، نحوه اجرا، آموزش و روشهاى هندلینگ توسط متخصصان و کاردرمانگران وجود دارد . این در حالى است که متخصصان و کاردرمانگران در مورد مفهوم و شیوه هاى مناسب هندلینگ اتفاق نظر ندارند و جایگاه هندلینگ در کاردرمانی بطوردقیق مشخص نشده وموردکنکاش قرارنگرفته است.

هندلینگ جزء حیطه هاى اصلى کاردرمانى کودکان است، که نه تنها در سلامت کودك، بلکه در ارتقاى سطح سلامت والدین، مراقبان ودرمانگران هم نقش اساسى دارد.

با توجه به اینکه هندلینگ نقش بسیارمهمى در زندگى روزمره کودك فلج مغزى و مراقبان آنها دارد و یکى از دغدغه هاى اصلى کاردرمانگران و خانواده هاى کودکان فلج مغزى و یکى از حیطه هاى اصلى کاردرمانى است، تناقضات و نقایصى در مفهوم و تعریف آن در کاردرمانى وجود دارد؛ لذا براى رسیدن به درکى صحیح  در این زمینه بهتر است که آن را از زوایاى مختلف و متفاوت مورد بررسى قرار دهیم.

در مطالعه حاضر، تعاریف مختلفى از مفهوم هندلینگ وجود دارد.

رادومسکی  بیان مى کند که هندلینگ، روشى است در کاردرمانی که در حرکت یا وضعیت بیماران نقش اساسی دارد و با استفاده از نیروى ارادى بدن خود فرد، بدون استفاده از تجهیزات یا وسایل کمکى انجام میگیرد .هندلینگ جابه جایى یا حمایت از بیمار با استفاده از دستها یا نیروى بدن است که شامل ُهل دادن، کشیدن، جابه جاکردن، نگهداشتن و حمایت از بدن یا بخشى از بدن بیمار است.وى معتقد است هندلینگ در فعالیتهاى مربوط به خواب، غذاخوردن،حمل و جابه جایى،توالت کردن، حمام کردن، لباس پوشیدن و در آوردن، بهداشت فردى واستفاده ازوسایل کمکى مورداستفاده قرارمى گیرد

بطور کلی در تعریف هندلینگ میتوان به چند موضوع اصلى اشاره کرد که در قالب چند درونمایۀ اصلى قرار گرفته است .

هندلینگ ، مراقبت و نگهدارى از کودك فلج مغزى، مدیریت درمان ، درمانهاى دستى ، آموزش مهارتهاى روزمره زندگى و حمل و جابه جایى است .در ضمن در تعریف هندلینگ مشارکت کنندگان به چهار ویژگى اصلى هندلینگ شامل: «کنترل»، «ایمنى»، «حرکت» و«ضعیت دهى» اشاره کردند.

درمان مبتنى بر کنترل حرکتى

درمان مبتنى بر یادگیرى حرکتى

نتیجه گیرى

با توجه به یافته هاى پژوهش حاضر، میتوان گفت هندلینگ در کاردرمانى ، شیوه هاى(درمانى ،مراقبتى، آموزشى) است که توسط کاردرمانگر براساس اصول بیومکانیک و تکامل عصبى، روانشناختى در محیطهاى مختلف همچون کلینیک ،منزل، مدرسه در حیطه هاى مختلف کارى  جهت کنترل، ایمنى، حرکت و وضعیت دهى کودك با توجه به زمینه هاى فیزیکى، اجتماعى و فرهنگى مورد استفاده قرار میگیرد و هدف از آن حفظ سلامت و رفاه بیشتر کودك و مراقب است.

لینک منبع