تاثیر نوروفیدبک و کاردرمانی در کاهش نشانه های اختلالات طیف اوتیسم

 اوتیسم، زیرگروهی از اختلالات رشدي و عصبی است که باعث اختلال در تعاملات اجتماعی و مهارتهاي ارتباطی و انعطاف پذیري رفتاري می شود . افراد اوتیستیک از نظر سطح عملکرد به دو دسته ي عملکرد بالا و پایین تقسیم میشوند . افراد داراي عملکرد بالا ، معمولا از نظر هوش و عملکردهاي گرامري و زبان شناختی طبیعی اند، اما مشکلاتی در زمینه ی زندگی روزانه ومستقل زندگی کردن دارند.

بسیاري از ویژگی هاي کلیدي و مشکلات رفتاري کودکان اوتیستیک نتیجه ي اختلال عملکرد اجرایی است. عملکرد اجرایی یک اصطلاح کلی براي تواناییهاي ذهنی مثل برنامه ریزي، حافظه ي کاري، کنترل تکانه ونیز توانایی شروع و اجراي عملکرد است این مهارت معمولا نقش اساسی در رشد احساسی، اجتماعی، شناختی و رفتاري کودك در آغاز تولد دارد. بنابراین اگر چنین اختلالاتی در  سنین اولیه ارزیابی و درمان شوند میتوان از بسیاري از مشکلات رفتاري کودکان اوتیستیک جلوگیري کرد.

به دلیل اینکه عوامل مختلفی در اختلالات اوتیستیک نقش دارد، هیچ درمان خاص و ویژه ای براي این اختلال وجود ندارد.

بیشتر افراد با اختلال اوتیسم با عملکرد بالا در دورهايی از زندگیشان دارو مصرف میکنند اما دارو نقایص ارتباطی و اجتماعی را در افراد تغییر نمی دهد و از طرفی دیگر به علت عوارض جانبی ناشی از مصرف طولانی مدت این داروها، عمدتا خانوادهها ترجیح میدهند ، کودکانشان از خدمات توانبخشی و خدمات کاردرمانی استفاده کنند. طبقه ي بزرگی از مداخلات توانبخشی شناختی ، توسط کاردرمانگران ارائه میشود.

نوروفیدبک می تواند به عنوان یک روش درمانی جدید از طریق اصلاح امواج مغزي، به بهبود عملکرد کودکان کمک کند، اما تغییرات در سطح رفتار معمولا بازتاب تغییرات طولانی مدت در سطح مغز است. هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان افزایش تاثیر کلی درمان و بروز تاثیرات در سطح رفتاري با اضافه کردن مداخلات کاردرمانی شناختی به تمرینات نوروفیدبک است.

براساس نتایج به دست آمده از پژوهش های اخیر، اثر درمان نوروفیدبک در عملکرد اجرایی براي کودکان اوتیسمی بالا بوده است . با اضافه شدن کاردرمانی نیز سرعت انتقال توجه به عنوان یکی از آیتم هاي عملکرد اجرایی افزایش یافته است . نتایج  این پژوهش ها بیان میکند که نوروفیدبک موجب بهبود عملکرد اجرایی کودکان اوتیستیک  و اضافه کردن کاردرمانی سبب نمایان تر شدن اثرات نوروفیدبک میشود. اما براي رسیدن به تغییرات مشخص تري در زمینه ي رفتار بعد از کاردرمانی به جلسات طولانی تري نیاز است.

در کلینیک های کاردرمانی طبقه ي بزرگی از مداخلات توانبخشی شناختی که آشفتگیهاي توانایی عملکرد اجرایی را در کودکان اوتیستیک بررسی میکنند، توسط کاردرمانگران ارائه میشود.  نوروفیدبک یک سیستم درمانی پیچیده و ایمن  است که موجب  رشد و تغییر در سلولهاي مغزي میشود. این روش ابتدا بیمار را از فعالیت غیرطبیعی امواج مغزي اش آگاه کرده سپس هروقت توانست فعالیت مدنظر را مطابق با ناهنجاري اش مهار یا تقویت کند، به وي پاداش داده میشود.

نکته هاي که حائز اهمیت میباشد این است که رفتارهاي افراد با اختلال اوتیسم به طور گسترده ي متفاوت است . بنابراین لازم است برای موفقترین پروتکلهاي درمانی نوروفیدبک، از هر فردي به طور اختصاصی الکتروآنسفالوگرافی گرفته شود بدین صورت که ارزیابی هاي دقیقی از کودك به عمل میآید تا نواحی از مغز که نیازمند مداخله است به طور اختصاصی مشخص گردد.

پژوهشهاي Kouijzer و همکاران در سال 2008 در زمینه ي اثرات نوروفیدبک روي عملکردهاي اجرایی کودکان دچار اوتیستیک نیز نشان داد که به دنبال 40 جلسه درمان در طی 3 ماه، ظرفیتهاي اجرایی کودکان پیشرفت قابل ملاحظه اي داشته است.در مقایسه با اکثر مداخلات از جمله مداخلات دارویی، نوروفیدبک با توجه به دوره ي درمانی کوتاه، عوارض جانبی  کمتری دارد و تاثیر آن بر بهبود  امواج و روابط مغزي، بیشتر است. با توجه به روند تحقیقات تاکنون، نوروفیدبک ابزار امیدبخشی در درمان کودکان دچار اختلال اوتیستیک است که روي امواج مغزي در سطح کورتیکال اثر میگذارد.

طبق دادههاي به دست آمده میتوان گفت که نوروفیدبک درمرحله ي اول درمان به تنهایی منجر به بهبود عملکرد اجرایی درکودکان مبتلا به اختلال عملکرد اجرایی میشود و سپس مداخله ترکیبی نوروفیدبک همزمان با کاردرمانی در مرحله دوم درمان،این اثر افزایشی را حفظ میکند.

تحقیقات انجام شده بیشتر در زمینه ي تاثیر نوروفیدبک بر اختلالات رفتاري بیماران اوتیسم بوده و کمتر به مباحث شناختی و عملکردهاي

اجرایی پرداخته اند. نتایج به دست آمده نشان داد که نوروفیدبک اثر قوي بر توانایی انتقال پذیري و برنامه ریزي کودکان اوتیستیک دارد، اضافه شدن کاردرمانی نیز تاثیر نوروفیدبک را  افزایش میدهد و موجب میشود که آمایه انتقال به طور سریعتري رخ دهد که این خود نشان دهي بهبود سرعت پردازشگري در سیستم توجه کودك می شود.

روش درمانی نوروفیدبک طراحی شده بر مبناي نقشه ي مغزي را در کودکان طیف اوتیسم بررسی کردند و بهبودي قابل ملاحظهاي آزمودنی 34 تأثیر نوروفیدبک و نوروفیدبک به همراه کاردرمانی مبتنی بر توانبخشی شناختی در توجه، آمایه انتقال، درك بینایی و عملکردهاي زبانی مشاهده کردند.

کودکان اوتیستیک دامنه گسترده اي از علائم دارند و رویکردهاي متعددي براي درمان آنها وجود دارند ،اما بسیاري از رویکردهاي درمانی اثربخش در کودکان اوتیستیک از جمله توانبخشی شناختی، توسط کاردرمانگران ارائه میشود.

کاردرمانی از جمله درمانهاي سنتی است و اثربخشی آن شناخته شده است. اما بسیاري از متخصصان در زمینهي اوتیسم، تمایل به استفاده از رویکردهاي ترکیبی با تمرکز بر اهداف بیمار و خانواده-اش دارند تا انعطافپذیري بیشتري در انتخاب تکنیکها داشته باشند. نتایج مطالعات نشان میدهد که نوروفیدبک طی جلسات مختلف ،مغز را براي فعالیت با الگوي مناسب پرورش میدهد و تمرینات توانبخشی به مغز کمک می-کند که این تغییرات را در رفتار نمایان کند لذا میتوان استنباط کرد که با اضافه کردن کاردرمانی اثرات نوروفیدبک نمایانتر می شود.