مدل عملکرد شغلی در کاردرمانی

مدل عملکرد شغلی (occupation function model)

OFM ارزیابی و درمان افرادی با اختلال عملکرد فیزیکی را هدایت می­کند که منجر به توانمندسازی در عملکرد شغلی و احساس خود پیشبری ناشی از آن می­شود. در این کتاب، نمودارهای موجود در صفحات عنوان هر فصل (به استثنای فصل 2 و فصل­هایی در مورد دسته بندی­های تشخیصی) بازگو می­کنند که چگونه قسمت­هایی از جنبه­های مختلف OFM در کنار هم قرار می­گیرند و محتوای هر یک از فصول در کدام قسمت از مدل کلی گنجانده می­شود.

OFM از روش­های بالینی بکار گرفته شده بر افرادی با اختلالات فیزیکی استخراج شد. باور اولیه بر این است که افرادی که وظایف خود در زندگی را به شایستگی ایفا می­کنند، احساس خودکارآمدی، اعتماد به نفس و رضایت از زندگی را تجربه می­نمایند.

پژوهش به طور غیرمستقیم از این ایده پشتیبانی می­کند که شایستگی به رضایت یا کیفیت مثبت زندگی مرتبط است(الواسکی و همکارانش، 2005؛ اریکسون و همکارانش، 2009؛ کورپرشاک، وندربیجل و هافستین دوتیر، 2011؛ رابینسون اسمیت، جانسون و آلن، 2000). عملکرد موفقیت­آمیز، باورهای فردی از کارآمدی را تقویت می­بخشد (باندورا، 1977، 1977، 2001؛ براک و همکارانش، 2009؛ رزنیک، 1998).

بر اساس OFM، هدف از درمان، توانمندسازی مشارکت شایسته در نقش­ها و وظایف ارزشمند چه به واسطه­ی اصلاح عملکرد خود (عاملیت فردی) یا به واسطه­ی هدایت دیگران(عاملیت نماینده) می­باشد (بندورا، 2001).

فرض دیگر OFM این است که توانایی ایفا کردن نقش­ها، وظایف و فعالیت­های زندگی یک فرد به توانایی­ها و ظرفیت­های اصلی(به عنوان مثال، قدرت، ادراک و توانایی مرتب کردن اطلاعات) بستگی دارد.

همانند سیستم­های دیگر(WHO، 2001)، این سازمان سلسله مراتبی فرض می­کند که ظرفیت­ها و توانایی­ها سطح پایین­تر به عملکرد سطح بالاتری از وظایف و فعالیت­های روزمره مرتبط می­باشند. این سازمان از پشتوانه ی پژوهشی نیز برخوردار است (دیجکرز، 1997، 1999؛ گیرتزن و همکارانش، 1998؛ میچلسون و همکارانش، 2009؛ پولارد، جانسن و دیپه، 2011؛ سون و همکارانش، 1999) با این وجود، این ارتباط خطی نیست (میچلسون و همکارانش، 2009).

تنها بخش از واریانس یا پراکنش مرتبط به عملکرد به واسطه­ی توانایی هر فرد به حساب می­آید. به عنوان مثال، لینچ و بریدل(1989)، ارتباط منفی نسبتاً قوی(r=-0.65; p<0.01) بین نمرات آزمون کارکرد حرکتی جبسن-تیلور(جبسون و همکارانش، 1969) و نمرات فعالیت­های روزمره زندگی(ADL) در مقیاس کلین بل(کلین و بل، 1982) یافتند.