رفتار های خود تحریک کننده در کاردرمانی کودکان اوتیسم

رفتار های خود تحریک در کودکان چیست و  چه ارتباطی با رفتارهای تکراری دارد؟

زیر مجموعه‌ای از رفتارهای تکراری مثل چرخیدن، کف زدن یا صدا در آوردن گاهی به عنوان خود تحریک کننده (Stimming) هم نامیده می‌شوند.

این عبارت مخفف رفتار خود تحریک کننده (Self-Stimulatory behavior) است که برای برخی از افراد مبتلا به اوتیسم به کار می‌رود. همچنین در مورد اهمیت Stim ها یا رفتارهای خود تحریک کننده هم صحبت می‌شود. با این حال برخی از پژوهشگران و متخصصان کاردرمانی از عبارت رفتار خودتحریک کننده انتقاد کرده اند چون این عبارت را مانع از پذیرش رفتارهای تکراری می‌دانند.

متئو گودوین، استادیار مرکز علوم بهداشتی و علوم کامپیوتر می‌گوید: به محض اینکه فردی را مبتلا به اختلال اوتیسم می‌نامید فوراً به فکر مفهوم سازی های جایگزین در مورد دلیل انجام این فعالیت ها در فرد می‌روید.

به اعتقاد او اگر این رفتارها را صرفاً خود تحریک کننده کودک بدانیم پس افراد مبتلا به اوتیسم تحت فشار برای سرکوب این رفتارها قرار دارند.

آیا رفتارهای تکراری فراتر از رفتار خود تحریک کنندگی کودک هم عمل می‌کنند؟

شواهد پژوهشی و کاردرمانی محکمی برای پاسخ به این پرسش وجود ندارد. برخی از پژوهشگران، رفتارهای تکراری را روشی برای غلبه بر دنیای بیرونی می‌دانند. سایر پژوهشگران هم کارکردی را برای این رفتارها قائل نیستند و آنها را نشان دهنده سیستم عصبی آشفته می‌دانند.

افراد مبتلا به اوتیسم در طول چند سال اخیر، کارکردهای متفاوتی را برای رفتارهای تکراری خودشان مطرح کرده‌اند. گاهی اوقات این رفتارها را باعث ایجاد احساس خوب دانسته‌اند. ولی این رفتارهای تکراری می‌توانند باعث آرام کردن اضطراب ایجاد آگاهی بدنی و حفظ آن، تمرکز نمودن یا مقابله با احساس‌ها یا هیجانهای دشوار می‌شود.

همچنین این رفتار به افراد مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا حالت روانی یا هیجانی خودشان را با دیگران در میان بگذارند. رفتارهای مشابه در افراد مختلف یا در یک فرد برای دفعات مختلف، اهداف متفاوتی را برحسب موقعیت یا خلق و خوی فرد، دنبال می‌کنند.

سوالی که در کلینیک کاردرمانی مطرح شده این است که آیا رفتارهای تکراری مضر هم هستند؟

کاردرمانی کودکان درباره این رفتارها میگوید: گاهی اوقات اینگونه است. رفتارهای تکراری شدید و مستمر مانع از انجام فعالیت‌های مهم شامل یادگیری در مدرسه می‌شوند. گاهی اوقات هم باعث آسیب زدن به دیگران یا خود فرد می‌شوند برای مثال  فردیکه مدام سرش را به دیوار می‌کوبد به خودش لطمه می زند.

رفتارهای تکراری فراتر از لطمات مذکور می‌توانند حواس دیگران را پرت کرده یا عجیب و غریب به نظر برسند که پیامدهای اجتماعی را به همراه داشته و دوست یابی یا اشتغال را برای افراد اوتیسمی دشوارتر می‌کنند.

چگونه می‌توان رفتارهای تکراری را به بهترین نحو مدیریت کرد؟

هیچ روش معتبری برای درمان رفتارهای تکراری در بیماری اوتیسم وجود ندارد. پزشکان در طول سالها به دنبال حذف رفتارهای تکراری در افراد مبتلا به اوتیسم بوده‌اند. این کار گاهی اوقات روش‌های افراطی مثل تجویز داروهای قوی ضد روانپریشی، تنبیه کردن یا اعمال شوک‌های الکتریکی به کودکان در حین مشغول شدنشان به رفتارهای تکراری را در بر می‌گرفت.

اکنون بسیاری از پزشکان برای مداخله کردن در این رفتارهای تکراری تردید دارند مگر آنکه این رفتارها باعث صدمه به خود فرد یا دیگران شوند.

هنگامیکه رفتاری باعث حواسپرتی شده یا مانع از مشارکت فرد در امور مدرسه یا سایر فعالیت‌ها می‌شود، پزشکان به دنبال شناخت کارکرد این رفتارها می‌روند. برای مثال اگر چرخیدن فرد مبتلا به اوتیسم در داخل کلاس منجر به کاهش اضطرابش می‌شود، پزشک می‌تواند به دنبال روش‌هایی برای به حداقل رساندن اضطراب یا ارائه رفتار آرامبخش دیگری برود که کمتر باعث ایجاد حواسپرتی می‌شود.

در مورد رفتارهای عجیب و غریب از نظر دیگران هم باید راهبردهایی را برای به تأخیر انداختن این رفتارها در نظر گرفت (برای مشاوره در این باره میتوانید از متخصصین مرکز کاردرمانی کودکان کمک بگیرید) تا فرد در خلوت خودش یا در کنار افراد غیر قضاوتگر به این رفتارها بپردازد. شاید هم جامعه باید به جای فرد مبتلا به اوتیسم، تغییر کند.

لینک منبع